Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi

Đề bài:

Bài làm

Đất nước ta từ trong máu lửa đi lên. Đất nước ta được góp công xây dựng từ máu và nước mắt của hàng triệu con người Việt Nam. Và đất nước đã trở thành một trong những nguồn cảm hứng sáng tác lớn của các nhà thơ trên mọi miền Tổ quốc. Nguyễn Đình Thi đã viết về đất nước như một bản anh hùng ca dân tộc trong thi phẩm cùng tên. Với bản sắc và giọng điệu rất riêng, vừa tự do, vừa phóng khoáng, vừa hàm xúc, sâu lắng suy tư, Nguyễn Đình Thi đã làm một Đất nước xuất sắc, thể hiện tình cảm đằm thắm, thiết tha về quê hương đất nước Việt Nam trong lam lũ, đau thương đứng lên chiến đấu và chiến thắng.

Bài thơ đã mang đến cho người đọc một nguồn cảm hứng mới về đất nước, nhắc nhớ nhân dân tới những tháng ngày khó khăn chìm trong bom đạn. Qua đó, tác giả cũng thể hiện những nỗi niềm, những cảm xúc riêng của mình về đất nước.

Sáng mát trong như sáng năm xưa

Gió thổi mùa thu hương cốm mới

Tôi nhớ những ngày thu đã xa

 

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra đi đầu không ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

 

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phấp phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha!

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về!

Mùa thu là mùa của nỗi nhớ, của lá vàng bay và hơn hết là mùa của những chiến thắng vẻ vang trên trang sử vàng của dân tộc. Một buổi sáng “dịu hiền” như sáng năm xưa đã đi vào trang thơ của Nguyễn Đình Thi một cách rất tự nhiên kèm theo hương cốm mới khiến thi nhân nhớ tới những ngày thu đã xa. Mùa thu năm ấy, cũng một buổi sớm chớm lạnh trong lòng Hà Nội, Người ra đi đầu không ngoảnh lại, lòng quyết tâm một niềm quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Nhưng lòng người nào phải sắt đá mà không vấn vương, không bịn rịn những thứ sau lưng mình? Hình ảnh thềm nắng lá rơi đầy càng khiến cho tâm hồn người ra đi thêm bâng khuâng, thêm xuyến xao. Họ đã ra đi, đã lên đường theo tiếng gọi của Tổ quốc ngoài chiến trường xa xôi. Đất nước chìm trong bom đạn, nhân dân chìm trong đau thương, làm sao có thể đứng yên một chỗ. Vậy nên, họ đã bỏ lại sau lưng tất cả, gạt hết những bịn rịn, những nhớ nhung để tiến về phía trước, nơi có quân thù đang xâm chiếm nước ta. Nhờ có lòng quyết tâm ấy, nhờ có bao nhiêu con người đã anh dũng hi sinh, đất nước ta mới có thêm những mùa thu đẹp đẽ, hòa bình.

Những mùa thu đau thương đã đi qua để giờ đây nhà thơ đang đứng giữa trời mới đất mới của mùa thu mới với lòng phơi phới sướng vui.

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phấp phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha

Từ thiên nhiên cho tới con người đều được khoác lên một niềm tự hào tự tôn dân tộc. Mùa thu năm ấy – mùa thu của chiến dịch Việt Bắc thu đông năm 1947 đã làm nên lịch sử vẻ vang, đã cổ động các phong trào giải phóng trên toàn đất nước nổ lên, lập hết chiến công này đến chiến công khác để:

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm ngát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Tất cả những gì tác giả nên lên ở đây là là đất, là nước của lãnh thổ Việt Nam – nơi những trái tim yêu nước luôn rực cháy trong muôn nghìn thế hệ. Họ chưa bao giờ khuất. Dù có người đã nằm xuống sâu trong lòng đất nhưng tình yêu đất nước thiêng liêng họ truyền lại vẫn còn vang vọng mãi. Đó là truyền thống quý báu của con người Việt Nam.

Họ đã trải qua biết bao nhiêu gian khổ và đắng cay khi bị kẻ thù xâm lược. Nhưng sau cùng chiến thắng vẫn mỉm cười với những tấm lòng trung với nước hiếu với dân.

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Những đêm dài hành quân nung nấu

Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.

Từ những năm đau thương chiến đấu

Ðã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Ðã bật lên những tiếng căm hờn

 

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi miệng ta

Thằng giặc Tây, thằng chúa đất

Ðứa đè cổ, đứa lột da…

 

Xiềng xích chúng bay không khoá được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay không bắn được

Lòng dân ta yêu nước thương nhà!

 

Khói nhà máy cuộn trong sương núi

Kèn gọi quân văng vẳng cánh đồng

Ôm đất nước những người áo vải

Ðã đứng lên thành những anh hùng.

 

Ngày nắng đốt theo đêm mưa dội

Mỗi bước đường mỗi bước hy sinh

Trán cháy rực nghĩ trời đất mới

Lòng ta bát ngát ánh bình minh.

 

Súng nổ rung trời giận dữ

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rũ bùn đứng dậy sáng loà.

Ngày hôm nay đất nước hòa bình, độc lập, tự do, nhưng không ai quên được những tháng ngày đất nước chìm trong đau thương do quân giặc bạo tàn gây nên khiến lòng căm thù của nhân dân ta mỗi lúc một sâu. Máu chảy trên khắp các cánh đồng. Câu thơ chân thực của Nguyễn Đình Thi đã nói lên một sự thật đớn đau mà dân ta phải gánh chịu, đồng thời tố cáo tội ác tày trời của quân giặc hung hãn. Nếu lúc trước, nhà thơ bày tỏ niềm cảm hứng xuyến xao, phấn khởi trong buổi sớm mùa thu ngọt ngào của Hà Nội, thì lúc này ông lại bày tỏ lòng căm phẫn khi gợi nhớ lại tội ác của quân xâm lược.

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Câu thơ được cất lên tự đáy lòng của nhà thơ, xuyên thấu nỗi căm hờn của nhân dân. Chúng làm cho gia đình chia lìa, đôi lứa đôi ngả. Người hành quân nhưng lõng Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu. Nếu chiến tranh không xảy ra, bao đôi lứa đã được bên nhau hạnh phúc, gia đình ấm êm rộn rã tiếng cười. Cũng giống như Nguyễn Khoa Điềm đã viết:

Ngày giặc đến nhà thì đàn bà cũng đánh

(Đất nước – Nguyễn Khoa Điềm)

Toàn bộ nhân dân ta từ già đến trẻ, gái đến trai đều chung một lòng cứu quốc. Lòng căm hờn không thể nhún nhường được nữa, nhân dân ta đã quyết đứng lên chống trả quyết liệt. Bọn chúng đã dùng rất nhiều chính sách ngược đãi, áp bức bóc lột nhân dân ta, Đứa đè cổ đứa lột da nhưng:

Xiềng xích chúng bay không khóa được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay không bắn được

Lòng dân ta yêu nước thương nhà.

Nhân dân quật khởi, đất nước rầm rộ lên những cuộc khởi nghĩa. Dù bao người đã nằm xuống nhưng chỉ cần còn lại một hơi thở cuối cùng, họ cũng vẫn dành trọn vẹn cho non sông. Không gì có thể cản được lòng yêu nước, thù giặc của nhân dân. Họ chỉ là những người nông dân chân chất trong tấm áo vải đơn sơ, nhưng họ Đã đứng lên thành những ánh hùng. Dù cho Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh, lòng ta vẫn bát ngát ánh bình minh.

Đau thương, gian nan, vất vả và có cả những hi sinh, nhưng trên hết vẫn là tinh thần yêu nước đến tận cùng. Nhân dân đã đứng lên, thắp sáng ngọn lửa yêu nước nồng nàn.

Súng nổ rung trời giận dữ

Người lên như nước vỡ bờ

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

Những tưởng quân giặc hùng hậu, hung hãn và ác độc có thể nhấn chìm những người nông dân chân lấm tay bùn của đất nước ta. Nhưng không ngờ tinh thần yêu nước của họ quá lớn. Quân giặc không thể nào khuất phục được nhân dân. Chúng đã nhận lấy kết cục thảm hại do những gì chính mình đã gây ra.

Qua những lời thơ vừa ngọt ngào, đằm thắm, vừa sục sôi mạnh mẽ, Nguyễn Đình Thi đã một lần nữa mang đến cho người đọc một niềm cảm hứng lớn về tình yêu đất nước. Đất nước được dựng lên từ những năm tháng chiến tranh đau thương, vì vậy chúng ta cần phải gìn giữ vào bảo vệ bằng việc cố gắng học tập, rèn luyện đạo đức cho thật tốt để sau này trở thành người có ích cho xã hội, cho cộng đồng.